TỪ "TÂM, TẦM TÀI" ĐẾN "TỨ HÓA"

 

XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP XÃ MỚI SAU SÁP NHẬP: TỪ “ TÂM, TẦM, TÀI” ĐẾN YÊU CẦU “TỨ HÓA”

Trong bối cảnh cả nước đang tích cực đẩy mạnh công cuộc sắp xếp tổ chức lại bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, các chủ trương lớn như sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, mở rộng cấp xã được triển khai đồng bộ nhằm hướng đến mục tiêu phục vụ nhân dân tốt hơn, sát dân hơn. Sự chuyển động này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc xây dựng một đội ngũ cán bộ cấp xã mới – những người trực tiếp thực thi các chủ trương, chính sách ở cơ sở – với tiêu chí không chỉ là “có tâm, có tầm, có tài” mà còn phải đáp ứng trọn vẹn yêu cầu “tứ hóa”: cách mạng hóa, trí thức hóa, chuyên nghiệp hóa và trẻ hóa.

1. Cách mạng hóa: Động lực đổi mới tư duy và hành động

Cách mạng hóa cán bộ cấp xã không chỉ là sự thay đổi trong nhân sự, mà là sự thay đổi trong tư duy, trong phương pháp lãnh đạo, quản lý và phục vụ nhân dân. Trong thời đại chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, cán bộ cơ sở cần rũ bỏ tư duy nhiệm kỳ, tư duy ban phát, chuyển sang tư duy phục vụ, đồng hành với người dân và doanh nghiệp.

Điều này đòi hỏi đội ngũ cán bộ phải có tinh thần đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm và biết thích ứng nhanh với biến động. Họ phải là những người tiên phong ứng dụng công nghệ, đưa các sáng kiến cải cách hành chính, xây dựng chính quyền số, chính quyền thân thiện. Đây là “cuộc cách mạng” trong từng cán bộ cấp xã trong điều kiện, bối cảnh, nhiệm vụ, trọng trách mới.

2. Trí thức hóa: Nâng tầm hiểu biết, bắt nhịp thời đại

Trong giai đoạn mới, cán bộ cấp xã không thể chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống hay thâm niên công tác. Họ phải được trí thức hóa – nghĩa là được đào tạo bài bản, có tư duy khoa học, khả năng phân tích, tổng hợp vấn đề, nắm bắt chính sách và áp dụng hiệu quả vào thực tiễn.

Một cán bộ xã cần nắm vững luật pháp, có kỹ năng làm việc với số liệu, biết sử dụng công nghệ thông tin, biết lắng nghe và thuyết phục người dân. Trí thức hóa không chỉ giới hạn trong tấm bằng đại học mà còn thể hiện ở năng lực học tập suốt đời, cập nhật tri thức mới, nâng cao kỹ năng chuyên môn và phẩm chất đạo đức.

Đào tạo cán bộ xã trong thời kỳ mới cần chú trọng tính liên ngành, liên thông giữa các lĩnh vực hành chính công, công nghệ số, quản lý xã hội, kỹ năng truyền thông và pháp luật.

3. Chuyên nghiệp hóa: Làm việc bài bản, hiệu quả và có trách nhiệm

Một trong những điểm yếu cố hữu của bộ máy cơ sở là tính hành chính nặng nề, thiếu chuyên nghiệp. Chuyên nghiệp hóa cán bộ cấp xã là tạo dựng một đội ngũ làm việc theo chuẩn mực, có quy trình, có mục tiêu cụ thể và có đánh giá kết quả rõ ràng.

Cán bộ chuyên nghiệp là người làm việc theo năng lực, thực thi công vụ công tâm, khách quan, minh bạch. Họ biết quản lý thời gian, quản lý công việc, điều phối nguồn lực, biết phối hợp liên ngành, liên cấp và biết xử lý khủng hoảng, mâu thuẫn tại cộng đồng.

Đặc biệt, chuyên nghiệp hóa còn thể hiện ở thái độ ứng xử với người dân: từ thái độ nhũng nhiễu, quan liêu sang tinh thần phục vụ, chủ động lắng nghe, tiếp thu và giải quyết các vấn đề sát thực tiễn, phù hợp nguyện vọng chính đáng của nhân dân.

4. Trẻ hóa: Lực lượng mới cho tầm nhìn dài hạn

Trẻ hóa không chỉ là việc bố trí cán bộ trẻ theo độ tuổi sinh học, mà còn là trẻ hóa tư duy, trẻ hóa động lực và năng lượng hành động. Cán bộ trẻ thường có sức bật đổi mới, nhanh nhạy với công nghệ, không ngại thử nghiệm cái mới và gần gũi hơn với người dân, đặc biệt là thế hệ thanh niên.

Trẻ hóa đi đôi với quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trẻ có năng lực, phẩm chất chính trị, tinh thần cống hiến. Các địa phương cần có cơ chế phát hiện, bồi dưỡng, thử thách và sử dụng cán bộ trẻ một cách thực chất, tránh hình thức, đối phó. Đây là bước đi chiến lược để tạo dựng lực lượng kế cận vững chắc.

Bên cạnh đó, cũng cần xây dựng môi trường làm việc công bằng, minh bạch, tạo động lực để cán bộ trẻ phát triển, phát huy sở trường, đóng góp trí tuệ và khẳng định năng lực trong thực tiễn.

5. Làm gì để có được một đội ngũ “tứ hóa”

Để thực hiện hiệu quả yêu cầu “tứ hóa” đối với cán bộ cấp xã, cần có hệ thống chính sách đồng bộ và giải pháp tổ chức thực thi hiệu quả. Một số kiến nghị có thể nêu như sau:

- Cải cách công tác tuyển chọn, bổ nhiệm cán bộ cấp xã: Tập trung vào năng lực thực tiễn, kỹ năng mềm, kỹ năng số, khả năng lãnh đạo và quản trị cộng đồng, thay vì chỉ dựa vào bằng cấp hay thâm niên.

- Cần có cơ chế “động và mở” để đội ngũ công chức cấp xã nâng cao trình độ lý luận chính trị, năng lực quản trị công và kỹ năng tổ chức, sắp xếp, thực thi các nhiệm vụ mới. Khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thì thẩm quyền chuyển từ cấp huyện xuống xã là không nhỏ, đầu việc nhiều hơn, trách nhiệm nặng nề hơn và đương nhiên năng lực, phẩm chất, uy tín cần phải tương xứng.

- Đổi mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ xã: Nội dung cần cập nhật xu thế mới, đặc biệt là kỹ năng số, kỹ năng truyền thông, giải quyết xung đột, quản lý nhà nước trong bối cảnh chuyển đổi số.

- Thực hiện cơ chế phân quyền, phân cấp mạnh mẽ hơn cho cấp xã: Giao quyền gắn với trách nhiệm, đảm bảo cán bộ xã có đủ thẩm quyền để giải quyết công việc tại địa phương nhưng đồng thời phải chịu giám sát, đánh giá kết quả rõ ràng.

- Xây dựng hệ thống đánh giá, khen thưởng minh bạch: Kết quả công việc phải được đo lường bằng dữ liệu, mức độ hài lòng của người dân, số lượng sáng kiến, hiệu quả quản lý, chứ không chỉ bằng cảm tính hay hình thức.

- Tạo lập môi trường làm việc hiện đại, sử dụng công nghệ số: Các ứng dụng phần mềm, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ cán bộ xã ra quyết định hiệu quả hơn, giảm bớt công việc thủ công và tạo sự minh bạch.

Tóm lại, cán bộ cấp xã là “cánh tay nối dài” của Đảng, Nhà nước đến từng người dân, từng thôn xóm. Trong giai đoạn mới, họ không chỉ cần “có tâm, có tầm, có tài”, mà phải được định hướng phát triển theo tinh thần “tứ hóa”: cách mạng hóa – đổi mới tư duy; trí thức hóa – nâng cao trình độ; chuyên nghiệp hóa – hiệu quả công vụ; và trẻ hóa – tạo động lực và sức sống mới.

Chỉ khi xây dựng được một đội ngũ cán bộ cấp xã đáp ứng được các yêu cầu đó, công cuộc cải cách hành chính, tổ chức lại bộ máy, phục vụ nhân dân tốt hơn mới có thể đạt được kết quả bền vững, thực chất và lan tỏa.