MỘT SỐ THÀNH TỰU, HẠN CHẾ TRONG THỰC HIỆN MỘT SỐ CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
MỘT SỐ THÀNH TỰU, HẠN CHẾ TRONG THỰC HIỆN MỘT SỐ CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI
Ở VIỆT NAM
Thực hiện chính
sách xã hội nói chung, chính sách an sinh xã hội nói riêng, chúng ta đã đạt được
nhiều thành quả hết sức to lớn. Những thành quả đó có thể được mô tả ở các điểm
chủ yếu sau:
Thành tựu
Thứ nhất, chúng ta đã xây dựng được hệ thống chính sách ngày càng toàn diện,
hiệu quả.Việt Nam đã hoạch định và triển khai nhiều chính sách xã hội quan trọng
trong từng trụ cột trong việc thực hiện an sinh xã hội cơ bản, huy động được
nhiều nguồn lực tham gia trợ giúp các đối tượng yếu thế trong xã hội. Hệ thống
chính sách bảo đảm xã hội được triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương,
nhiều ban chỉ đạo được thành lập (Ban Chỉ đạo xóa đói giảm nghèo các cấp)... Hệ
thống chính sách an sinh xã hội được triển khai đồng bộ trên ba phương diện: khả
năng tiếp cận các dịch vụ công cộng của các đối tượng; hỗ trợ phát triển sản xuất
thông qua quỹ tín dụng; phát triển kết cấu hạ tầng cho các địa phương phục vụ
cho người dân tốt hơn[1].
Thứ hai, nhờ có các chính sách an sinh xã hội bao phủ rộng khắp nên các đối tượng
có hoàn cảnh khó khăn được đi học tăng lên,
tỷ lệ mù chữ giảm xuống. Sau 34 năm đổi mới, Việt Nam đã phổ cập trung học
cơ sở. Về cơ bản đã xóa được “xã trắng” về giáo dục mầm non. Các tỉnh và các
huyện miền núi đã có trường nội trú, bán trú cho các học sinh dân tộc thiểu số
và số học sinh, sinh viên học tại các trường đại học, cao đẳng tăng lên đáng kể
nhờ chính sách hỗ trợ học sinh, sinh viên vay vốn.
Thứ ba, đối tượng hưởng trợ cấp xã hội ngày càng nhiều. Nguồn vốn từ ngân sách nhà
nước để trợ cấp cho các đối tượng được thụ hưởng ngày càng tăng. Đặc biệt,
trong những năm gần đây, Việt Nam đã mở rộng đối tượng hưởng trợ cấp ưu đãi của
xã hội (người già, người cô đơn không nơi nương tựa, người bị phơi nhiễm chất độc da cam,…).
Thứ tư, thực hiện hiệu quả trụ cột cơ bản của chính sách an sinh xã hội đã tạo động
lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Chất lượng việc làm, năng suất
lao động, thu nhập bình quân đều tăng. Bên
cạnh đó, chúng ta đã xây dựng và triển khai luật việc làm, khẩn trương xây dựng
chương trình việc làm cho người lao động.
Thứ năm, thực hiện chính sách an sinh xã hội đã góp phần
tích cực vào bình đẳng giới, bước đầu góp phần giảm tải ô nhiễm môi trường và
giải quyết các vấn đề toàn cầu. Vấn đề về nhà ở và nước sạch cũng được giải quyết
tốt hơn nhờ chính sách bảo đảm xã hội. Việt Nam là một trong số ít quốc gia
trên thế giới thực hiện thành công bước đầu Chương trình mục tiêu quốc gia nước
sạch và vệ sinh môi trường nông thôn; ưu tiên cho đồng bào dân tộc thiểu số,
người dân ở miền núi, hải đảo, vùng
ngập lũ, vùng bị nhiễm mặn, cải thiện cơ bản tình trạng sử dụng nước không đảm
bảo an toàn.
Hạn chế
Bên cạnh thành tựu
đạt được, việc thực hiện chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam sau 34 năm đổi mới
còn một số hạn chế. Cụ thể:
Thứ nhất, đời sống của nhân dân vùng sâu, vùng xa còn gặp
nhiều khó khăn. Mặc dù chính sách an sinh xã hội đã được đồng bộ thực hiện
trong cả nước. Tuy nhiên, do đặc điểm địa lý của từng vùng cũng như điều kiện
phát triển kinh tế - xã hội khác nhau nên đời sống của nhân dân vẫn còn gặp khó
khăn, đặc biệt là nhân dân vùng sâu, vùng xa. Thu nhập bình quân của người lao
động ở Việt Nam thuộc nhóm nước có thu nhập trung bình thấp. Thu nhập bình quân
đầu người giữa thành thị và nông thôn, giữa đồng bằng và miền núi là khác nhau.
Vấn đề đảm bảo vệ sinh nước sạch, vấn đề lương thực, thực phẩm chưa thực sự được
quan tâm sâu rộng.
Thứ hai, trợ cấp xã hội chưa toàn diện, có biểu hiện tiêu cực
trong quá trình thực thi. Một số ban ngành, địa phương xuất hiện một bộ phận cán bộ làm công tác an
sinh xã hội lợi dụng để sinh lợi, thiếu năng lực, trình độ, thủ tục hành chính
giải quyết các vấn đề liên quan còn phức tạp, rắc rối gây khó khăn cho nhân dân.
Thứ ba, nguồn lực cho việc thực hiện an sinh xã hội, nhất là nguồn lực tài chính
còn hạn hẹp đặc biệt là vùng sâu, vùng xa. Nguồn lực tài chính chủ yếu được cấp
từ ngân sách nhà nước; nguồn kinh phí từ tổ chức, đoàn thể, cá nhân, doanh nghiệp
có tấm lòng hảo tâm chiếm một
phần nhỏ. Vì thế, việc thực
hiện an sinh xã hội chưa thực sự
sâu rộng trong nhân dân
dẫn đến việc chưa phát huy được sức
mạnh tổng hợp của mọi lực lượng trong
xã hội nhằm khai thác hiệu
quả các nguồn lực bổ sung để thực hiện
các mục tiêu mà an sinh xã hội hướng tới. Hơn nữa, các nguồn lực này không được phân bố
đồng đều giữa các khu vực nên vùng
sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn.
Thứ tư, nội dung và yêu cầu trong công tác tuyên truyền về chính sách an sinh xã hội chưa đầy đủ, kịp thời và rõ ràng đối
với những đối tượng
liên quan. Các văn bản hướng dẫn, thực thi
nhiều khi không được công khai minh bạch và còn chồng
chéo nhau. Các thông tin về
nhà ở cho người có thu nhập
thấp chưa rõ ràng, cụ thể đến đối tượng
có nhu cầu. Thông tin pháp luật về an sinh xã hội ở các vùng nông thôn, vùng núi còn nhiều
hạn chế, cách tiếp cận chưa hiệu quả
dẫn đến người dân chưa thực sự hiểu
biết về quyền lợi và
nghĩa cụ của mình trong thực tế.
Thứ năm, chất lượng dịch vụ bảo đảm xã hội còn thấp so với
một số nước trong khu vực và thế giới (chất lượng giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch
chưa đảm bảo), các nguyên tắc của hệ thống an sinh xã hội, quyền an sinh, sự
tương trợ giữa các cá nhân, nhóm xã hội, gắn trách nhiệm và quyền lợi... chưa được
nhận thức một cách đầy đủ trong thực tiễn.
Phạm Đi
[1]
Khi dịch bệnh viên đường hô hấp cấp
do vi rút CORONA NcoV xảy ra ở Vũ Hán, Trung Quốc (vấn đề khởi nguồn dịch bệnh này hiện vẫn còn
tranh cãi) vào cuối năm 2019 đầu năm 2020 (còn gọi là COVID 19 hay SARS-CoV-2), Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình
đưa ra “9 điều cần thiết để phòng chống dịch” trong đó và tiên quyết là “Cần hoàn thiện các chính sách pháp luật liên
quan đến phòng, chống dịch bệnh”. (Xem: http://www.xinhuanet.com/video/sjxw/2020-02/06/c_1210463389.htm).
Điều đó cho thấy, chính sách xã hội nói chung,, chính sách y tế công cộng nói
riêng là hết sức quan trọng và cần thiết. Trong những điều kiện bất lợi hoặc bất
trắc, nếu chưa có hệ thống chính sách đủ mạnh, toàn diện thì công tác triển
khai phòng chống dịch bệnh gặp trở ngại.
Nhận xét
Đăng nhận xét